جراحی کیست تخمدان
جراحی کیست تخمدان از شایع ترین بیماری‌های زنان می‌توان به این مشکل اشاره کرد. دو عضو پایینی رحم، تخمدان‌ها هستند که وظیفه آنها تولید هورمون استروژن است. از شایع‌ترین آنها می‌توان فولیکولی را نام برد.
درصد بالایی از زنان به این عارضه دچار می‌شوند و از وجود آن اطلاعی ندارند. در برخی موارد این گونه کیست‌ها به خودی خود از بین می‌روند و علائمی ندارند و گاهی مواقع نیاز به درمان به اشکال گوناگون می‌باشد. به طور معمول قبل از یائسگی کیست‌ها به دلیل وجود چرخه قاعدگی نیازی به عمل جراحی ندارند. اصولا جراحی زمانی توصیه می‌شود که موارد مشکوک به کیست‌های سرطانی وجود داشته باشد. که نوع بزرگ یا پایدار به این وسیله برداشته می‌شوند.
انواع روش‌های جراحی
- لاپاراتومی
- لاپاروسکوپی
کیست تخمدان در بارداری
خانم‌های باردار ممکن است نیاز به جراحی شکم مرتبط با رحم بدون اندام داشته باشند. به طور سنتی، روش لاپاراتومی روش ارجح بوده است.
داده‌های اخیر حاکی از آن است که این روش باید با توجه به پیشرفت تکنیک‌های جراحی با حداقل دسترسی بررسی شود. در این مقاله هر دو روش مقایسه شده و به طور خاص، استفاده از لاپاراسکوپی در سه ماهه دوم و سوم بارداری مورد بحث قرار گرفته است.
جراحی لاپاروتومی
لاپاروتومی در صورت نیاز به جراحی در سه ماهه دوم و سوم بارداری، روش استاندارد بوده است. علائم رایج شامل شکم حاد، آپاندیسیت، آسیب شناسی تخمدان یا ضمیمه، بیماری کیسه صفرا و سایر موارد است. لاپاراتومی برای آسیب شناسی تخمدان (سیستکتومی یا اوفرکتومی) یکی از روش‌هایی است که متخصصین زنان در طول سال‌های آموزش و بیش از آن با آن کاملاً آشنا می‌شوند.
لاپاراتومی با خط میانی انجام می‌شود. سیستکتومی تخمدان راست همراه با حفظ و بازسازی تخمدان راست انجام شد دوره بعد از عمل ناپایدار بود. نیازی به توکولیتیک نبود، اسکن سونوگرافی از جنین وضعیت آن را تأیید کرد و بیمار پس از 7 روز مرخص شد. بارداری وی به پایان رسید و با زایمان طبیعی واژن به پایان رسید.
این مورد روش رایج مدیریت آسیب شناسی تخمدان در بارداری را نشان می دهد. رضایت آگاهانه، به ویژه هنگامی که مربوط به عوارض جراحی و بعد از عمل و خطر سقط جنین یا زایمان زودرس باشد، ضروری است.
با این حال، با توجه به پیشرفت در تکنیک‌های جراحی با حداقل دسترسی و ایمنی آنها طی 10 سال گذشته، اکنون روش دیگری امکان پذیر است. با انتخاب دقیق بیماران، چنین مواردی را می‌توان به روش لاپاراسکوپی درمان کرد و گزارشات بسیاری حاکی از آن است که رویکرد لاپاراسکوپی ممکن است به اندازه لاپاراتومی ایمن باشد و عوارض جانبی کمتری برای بیمار داشته باشد.
تخمین زده می شود که تومورهای تخمدان در بارداری از هر 1500 بارداری 1 شیوع داشته باشد، کیست‌های ساده سروز معمول‌ترین نوع و به دنبال آن کیست‌های درموئید هستند. بدخیمی تخمدان در این جمعیت وابسته به سن زنان نادر است و فقط در 1 مورد از 25000 بارداری رخ می دهد.
اثرات تومورهای تخمدان بر جنین
اثرات مستقیم تومورهای تخمدان از سقط جنین یا زایمان زودرس تا ایجاد علائم از نوع فشار ناشی از تومورهای بزرگ پیچیده متفاوت است.
- عدم درگیر شدن سر جنین و انسداد زایمان از عوارض زایمان مرتبط با این تومورها است.
- پیچ خوردگی تخمدان متداول‌ترین نوع عارضه است که این تومورها در بالای لبه لگن قرار دارند و به دلیل شلی دیواره شکم، وقوع آن در دوران نفاس بیشتر از بارداری است زیرا فضای داخل شکمی بزرگتر ایجاد شده پس از تولد تحرک بیشتری برای تخمدان بزرگ شده
- امکان پارگی کیست تخمدان، خونریزی و عفونت
- رشد سریع کیست ممکن است بدخیمی را نشان دهد. مدیریت به اندازه کیست، سرعت رشد، ظاهر اولتراسونیک، وجود یا عدم وجود علائم و مرحله بارداری بستگی دارد.
- کیست‌هایی با قطر کمتر از 5-6 سانتی متر و بدون علائم می‌توانند محافظه کارانه درمان شوند و با اسکن‌های سونوگرافی‌های پی در پی پیگیری شوند. آنها اغلب خود به خود برطرف می شوند.
- کیست‌های بزرگتر یا علامت دار ممکن است نیاز به برداشتن داشته باشند. به نظر می‌رسد که زمان مناسب برای یک مداخله جراحی انتخابی در سه ماهه دوم بین هفته‌های 16 تا 20 باشد.
شرایط اضطراری در هر زمان ممکن است اتفاق بیفتد. جراحی کیست تخمدان اضطراری سازش بیشتر جنین و از دست دادن جنین را نشان می‌دهد. به نظر نمی‌رسد نظارت بر جنین در زمان مداخله پیش آگهی جنین را تغییر دهد زیرا این موارد اورژانسی معمولاً در سه ماهه اول اتفاق می‌افتد.
اندازه تومور تخمدان در موارد اضطراری به طور قابل توجهی بزرگتر است. زیرا تومورهای کمتر از 5–5 سانتی‌متر معمولاً با علائم حاد و نیاز به جراحی اضطراری همراه نیستند.
جراحی باز جراحی کیست تخمدان
برای جراحی کیست تخمدان بیشتر از روش کلاسیک لاپاراتومی استفاده می‌کنند. بسته به اندازه و محل تومور تخمدان، یک برش Pfannenstiel، پیراپزشکی یا خط میانی انتخاب می‌شود. بیمار به طور کامل در مورد خطرات مرتبط با عمل برای او و بارداری مشاوره می‌گیرد. خطرات بیهوشی عمومی و زایمان زودرس می‌تواند با این عمل همراه باشد.
در گذشته از توكوليز و پوشش آنتي بيوتيكي طولاني مدت استفاده شده است اما در عمل معمول استفاده نمي‌شود. برای جلوگیری از پارگی کیست تخمدان باید حداکثر تلاش را انجام داد.
محتوای داخل سیستیک درموئید برای صفاق بسیار تحریک کننده است و ممکن است منجر به پریتونیت شیمیایی و چسبندگی شود. دوره بعد از عمل بدون عارضه بعد از برش Pfannenstiel و بین 6 تا 8 روز پس از یک برش خط میانی است. برش شکم برای جلوگیری از عفونت یا از بین بردن زخم، با دقت بسته می‌شود. زیرا با ادامه بارداری، حجم شکم همچنان افزایش می‌یابد و در ماه‌های آینده زخم بهبود می‌یابد.
جراحی لاپاراسکوپی
معمولاً عمل لاپاراسکوپی گزارش شده در بارداری، کوله سیستکتومی است.
سایر روش‌های لاپاراسکوپی
- اووفرکتومی
- سیستکتومی تخمدان
- آپاندیسکتومی
- مدیریت حاملگی‌های خارج رحمی
انجام مداخله جراحی بر روی تومور تخمدان در بارداری از طریق روش لاپاراسکوپی بر خلاف لاپاراتومی معمولی، هنوز بحث برانگیز است. روش لاپاراسکوپی در دستان یک جراح باتجربه، خصوصاً در بیمار باردار ممکن است دارای مزایای بی‌شماری باشد. این مزایا می‌تواند شامل:
- کاهش عوارض بعد از عمل
- کاهش درد
- کاهش نیاز به آنالگزیا
- بهبود زودهنگام عملکرد طبیعی روده
به نوبه خود، این امر منجر به بستری کوتاه‌تر در بیمارستان و بازگشت سریع آن به فعالیت و تحرک طبیعی می‌شود، که برای جلوگیری از بیماری ترومبوآمبولیک در بارداری ضروری است.
عواقب بارداری و جنین در جراحی کیست تخمدان
تغییرات همودینامیکی در حین جراحی لاپاراسکوپی در بارداری مشابه موارد مشاهده شده در بیمار غیر باردار است. به نظر می‌رسد وقوع سقط جنین، زایمان زودرس یا زوال جنین مربوط به آسیب شناسی زمینه‌ای باشد، مستقل از مداخله جراحی.
طبق تحقیقات انجام شده روش لاپاراسکوپی به همان اندازه لاپاراتومی در بارداری ایمن است. مطالعات کوچک به دنبال عواقب جراحی لاپاراسکوپی در بارداری بوده است. در دوره كوتاه مدت، محققان هیچ افزایشی در پریشانی و یا زوال جنین و بدون استفاده از توكولیز مشاهده نكرده‌اند. در دراز مدت، فرزندان حاصل تحت نظر قرار گرفتند. هیچ شواهدی از وجود هرگونه ناهنجاری در رشد و یا جسمی در طول دوره مطالعه مشاهده نشد.
عوارض و محدودیت‌های لاپاراسکوپی
علی رغم گزارش‌های مطلوب از جراحی لاپاراسکوپی در بارداری، با محدودیت‌ها و عوارض بالقوه همراه است.
معرفی ناخواسته سوزن Veress به رحم برجسته همراه با پنوموآمنیون بعدی گزارش شده است و این یک عارضه فاجعه بار در بارداری در سه ماهه نیمه بارداری است. برای جلوگیری از چنین عارضه‌ای می‌توان از نقطه هیپوکندری چپ (نقطه پالمر) استفاده کرد.
مشکل فنی جراحی لاپاراسکوپی ناشی از مجرای رحم فاکتور دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد. تروکار اولیه باید بعد از تعیین قد فونداس رحم وارد شود. برای جلوگیری از ضربه به رحم، اغلب روش باز (هاسون) پیشنهاد می‌شود. از نقاط ورود سوپراومبیلال، خط میانی ساب سیفوئید یا ربع فوقانی سمت چپ استفاده می‌شود. همچنین از قرار دادن ناف به سمت قسمت فوقانی شکم استفاده می‌شود. تروکارهای ثانویه باید در معرض دید مستقیم و بالاتر از آنچه در یک خانم غیر باردار قرار دارند، قرار گیرند.
برای جلوگیری از آسیب احتمالی ناشی از سوزن Veress یا تروکار اولیه می‌توان از روش ورود باز استفاده کرد. استفاده از یک سوزن مخصوص Veress که شامل یک فیبر نوری برای دید مستقیم در هنگام ورود است. در این صورت راحتی و اطمینان جراح را در جلوگیری از آسیب داخل شکمی فراهم می‌کند.
پرفیوژن رحم و فشار داخل شکمی
در مراحل اولیه معرفی مدیریت لاپاراسکوپی به عنوان یک گزینه جراحی برای آسیب شناسی شکم در بارداری، احتمال بالقوه کاهش جریان خون رحم ثانویه به دلیل افزایش فشار داخل شکمی و خطر نظری جذب دی اکسید کربن به مادر و جنین، نگرانی‌هایی بود که مورد توجه قرار گرفت.
داده‌های آزمایشی محدود تاکنون نشان داده است که به نظر می‌رسد افزایش فشار داخل شکمی با دی اکسید کربن هیچ اثر مضر بر روی جنین در رحم ندارد.
دستیابی به فشارهای داخل شکمی بیش از حد بالا برای دستیابی به رضایت بخش در لاپاراسکوپی ضروری نیست. فشارهای بین 11 تا 14 میلی‌متر جیوه کاملاً راضی کننده است. لاپاراسکوپی بدون گاز و بیهوشی عمومی انجام می‌شود. همچنین در دستیابی به نتایج خوب درمانی در مقایسه با لاپاراتومی به همان اندازه موثر است. برای جلوگیری از فشرده سازی رحم بر روی ورید اجوف، می‌توان از موقعیت جزئی دکوبیتوس چپ استفاده کرد. این عمل می‌تواند جریان خون جفت را کاهش دهد.
تومورهای بدخیم تخمدان
وقتی تومور تخمدان خوش خیم باشد، با جراحی انتخابی لاپاراسکوپی می‌توان به مدیریت بهینه دست یافت. هیچ گزارشی از موارد بدخیمی تخمدان که از طریق مدیریت جراحی لاپاراسکوپی در سه ماهه دوم یا سوم بارداری کشف نشده است. در صورت مشکوک بودن به بیماری بدخیم، در صورت بررسی خطر پارگی کیست و ریختن آن در حین دستکاری تخمدان، لاپاراتومی همچنان گزینه دسترسی است. لاپاراتومی به نوبه خود بذر سلول‌های بدخیم در حفره صفاقی را تهدید می‌کند.
از جراحی لاپاراسکوپی نیز برای کیست‌های تخمدان به طور قابل توجهی بزرگ استفاده شده است. علی رغم آن، مدت زمان متوسط عمل از 37.5 تا 84 دقیقه متغیر بوده و میانگین اقامت در بیمارستان برای بهبودی بعد از عمل 2 روز بوده است.
در مواردی که کیست بزرگ تخمدان در بیماران چاق باردار پیدا شده است، اصلاحات با افزودن یک جز component خارج از بدن انجام شده است. این کیست از نظر لاپاراسکوپی قرار داشت، مایعات آن از حالت فشرده خارج می‌شود و یکی از نقاط برای انجام عمل اوفورکتومی یا سیستکتومی خارج بدن تا 3 سانتی متر بزرگ می‌شود. این اصلاح در مقایسه با رویکردهای سنتی لاپاراسکوپی به زمان تزریق دی اکسید کربن به میزان قابل توجهی کمتر و زمان عمل کوتاه تر نیاز دارد. از نظر تئوری هر گونه خطر نامطلوب برای جنین را کاهش می‌دهد.
سه ماهه سوم بارداری
از لاپاراسکوپی در هفته‌های 24 تا 34 بارداری با نتایج خوب استفاده شده است. حتی در موارد اضطراری، گزارش‌ها مدیریت لاپاراسکوپی موفقیت آمیز کیست تخمدان در سه ماهه سوم را توصیف کرده‌اند. متخصص، لاپاراسکوپی می‌تواند کاربردهای چشمگیری داشته باشد، مانند موردی که در مدیریت لاپاراسکوپی موفقیت آمیز کیست تخمدان شکنجه شده در هفته 25 حاملگی در بارداری دوقلو انجام می‌شود.
نتیجه گیری جراحی کیست تخمدان
جراحی زنان لاپاراسکوپی در دوران بارداری ایمن است. اگرچه برای ارزیابی میزان قطعی عوارض جانبی، مطالعات بیشتر و ثبت ملی موارد لازم است. با این وجود، افزایش علاقه به درمان لاپاراسکوپی برای تومورهای تخمدان، به ویژه در سه ماهه اول و دوم، منجر به گزارش بیشتر موارد با نتایج مطلوب می‌شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر و خرید محصولات و تجهیزات پزشکی و دندان پزشکی می توانید به سایت آرشیدا طب و یا اینستاگرام مجموعه مراجعه فرمایید.
