اختلال دو قطبی چیست؟
اختلال بیماری دو قطبی، همچنین به عنوان افسردگی شیدایی شناخته می‌شود، یک بیماری روانی است که باعث نوسانات خلق وخوی شدید و تغییر در خواب، انرژی، تفکر و رفتار می‌شود.
افرادی که به اختلال دو قطبی مبتلا هستند، می‌توانند دوره‌هایی داشته باشند که بیش از حد احساس خوشبختی و انرژی داشته باشند و دوره‌های دیگری از احساس ناراحتی، ناامیدی و تنبلی در آنها احساس شود. در بین آن دوره‌ها، بیمار معمولاً احساس طبیعی می‌کنند.
می‌توانید اوج‌ها و پستی‌ها را دو قطب خلق و خوی بدانید، به همین دلیل به آن اختلال دو قطبی گفته می‌شود.
حالت شیدایی در دوقطبی
کلمه شیدایی مواردی را توصیف می‌کند که فرد مبتلا به اختلال دو قطبی بیش از حد هیجان زده و با اعتماد به نفس احساس می‌کند. این احساسات همچنین می‌تواند شامل تحریک پذیری و تصمیم‌گیری تکانشی یا بی‌پروا باشد.
تقریباً نیمی از افراد در هنگام شیدایی ممکن است دچار توهم (دیدن یا شنیدن چیزهایی که در آنجا نیستند) نیز باشند.
هیپومانیا علائم خفیف مانیا را توصیف می‌کند، در این حالت کسی دچار توهم نمی‌شود و علائم زیاد آنها اختلالی در زندگی روزمره آنها ایجاد نمی‌کند.
حالت افسردگی در دو قطبی
کلمه افسردگی مواردی را توصیف می‌کند که فرد احساس غم و اندوه و افسردگی می‌کند. این علائم همان علائمی است که در اختلال افسردگی اساسی یا افسردگی بالینی توصیف شده است، بیماری که در آن کسی هرگز دچار دوره‌های شیدایی یا هیپومانیک نمی‌شود.
بیشتر افراد مبتلا به بیماری اختلال دو قطبی زمان بیشتری را با علائم افسردگی سپری می‌کنند تا علائم جنون یا هیپومانیک.
انواع اختلال دو قطبی
-
اختلال دو قطبی I
این نوع اختلال، بیمار بسیار ناپایدار رفتار می‌کند، با دوره‌های بالا شیدایی که حداقل یک هفته طول می‌کشد یا آنقدر شدید است که نیاز به مراقبت‌های پزشکی دارید. معمولاً دوره‌های شدید رو به پایین نیز وجود دارد که حداقل 2 هفته طول می‌کشد.
-
اختلال دو قطبی II
با این نوع، اوج و فرودهای نامنظمی نیز دارید، اما به اندازه دو قطبی I شدید نیست.
-
اختلال سیکلوتایمیک
این نوع شامل دوره‌هایی از رفتار شیدایی و افسردگی است که در بزرگسالان حداقل 2 سال یا در کودکان و نوجوانان 1 سال طول می‌کشد. علائم به شدت اختلال دو قطبی I یا اختلال دو قطبی II نیستند.
با هر نوع اختلال دو قطبی، سو استفاده از مواد مخدر و مصرف الکل می‌تواند به قسمت‌های بیشتری منجر شود. داشتن اختلال دو قطبی و اختلال مصرف الکل، معروف به تشخیص دوگانه، نیاز به کمک یک متخصص دارد که می‌تواند هر دو مسئله را برطرف کند.
علائم بیماری
در بیماری اختلال دو قطبی، دوره‌های نمایشی خلق و خوی بالا و پایین از الگوی تعیین شده پیروی نمی‌کنند. کسی ممکن است قبل از تغییر حالت خلقی، چندین بار همان حالت روحی (افسرده یا شیدایی) را احساس کند. این قسمت‌ها می‌توانند در طی چند هفته، ماه و حتی گاهی سال‌ها اتفاق بی‌افتند.
شدت آن در افراد متفاوت است و همچنین می‌تواند با گذشت زمان تغییر کند و کم و شدید شود.
علائم شیدایی
- خوشبختی، امیدواری و هیجان بیش از حد
- تغییرات ناگهانی از شاد بودن به تحریک پذیری، عصبانیت و خصومت تبدیل می‌شود.
- بی‌قراری
- گفتار سریع و تمرکز ضعیف
- افزایش انرژی و نیاز کمتری به خواب
- میل جنسی غیرمعمول بالا
- ساختن برنامه‌های بزرگ و غیر واقعی
- قضاوت ضعیف نشان دادن
- مصرف مواد مخدر و الکل
- کم اشتهایی
- احساس اعتماد به نفس و رفاه بیشتر
- حواس پرتی
علائم دوره‌های افسردگی
- غمگینی
- از دست دادن انرژی
- احساس ناامیدی یا بی‌ارزشی
- لذت نبردن از چیزهایی که زمانی دوست داشتند
- مشکل در تمرکز
- فراموشی
- آرام صحبت کردن
- کمتر میل جنسی دارد
- ناتوانی در احساس لذت
- گریه غیرقابل کنترل
- مشکل در تصمیم گیری
- تحریک پذیری
- بی‌خوابی
- افکار مرگ یا خودکشی
هیچ اختلالی دو قطبی وجود ندارد. محققان در حال بررسی این هستند که چگونه ممکن است چند عامل منجر به بروز آن در برخی افراد شود.
به عنوان مثال، گاهی اوقات ممکن است به سادگی یک مسئله ژنتیکی باشد. نحوه رشد مغز نیز ممکن است نقش داشته باشد، اما دانشمندان دقیقاً مطمئن نیستند که چگونه و چرا.
وقتی کسی به اختلال دوقطبی مبتلا می‌شود، این بیماری معمولاً در اواخر دوره بلوغ یا بزرگسالی شروع می‌شود. به ندرت، ممکن است در اوایل کودکی اتفاق بیفتد. اختلال دو قطبی می‌تواند در خانواده‌ها بروز کند.
اختلال دو قطبی در زنان و مردان
زنان و مردان به طور مساوی به آن مبتلا می‌شوند. زنان تمایل دارند بیشتر از مردان مبتلا به اختلال دو قطبی افسرده سپری شوند. اختلال دو قطبی معمولاً در اواخر زندگی برای زنان ایجاد می‌شود و احتمالاً آنها به اختلال دو قطبی II مبتلا هستند و تحت تأثیر تغییرات خلقی فصلی قرار می‌گیرند.
ترکیبی از مسائل پزشکی و ذهنی نیز در زنان بیشتر دیده می‌شود. این موارد پزشکی می‌تواند شامل بیماری تیروئید، میگرن و اختلالات اضطرابی باشد.
برخی از مواردی که احتمال ابتلای به اختلال دو قطبی را بیشتر می‌کند
- داشتن یک عضو خانواده با اختلال دو قطبی
- گذراندن یک دوره استرس یا ضربه شدید
- سو مصرف مواد مخدر یا الکل
بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری در هنگام شیدایی یا افسردگی از الکل یا داروهای دیگر استفاده می‌کنند. افراد مبتلا به بیماری اختلال دو قطبی به احتمال زیاد دچار افسردگی فصلی، اختلالات اضطرابی همزمان، اختلال استرس پس از سانحه و وسواس فکری عملی می‌شوند.
تشخیص اختلال دو قطبی
اگر کسی را می‌شناسید علائم اختلال دو قطبی دارد، با پزشک خانواده یا روانپزشک صحبت کنید. پزشک سوالاتی را درباره بیماری‌های روحی، و هر گونه بیماری روانی که در خانواده وجود دارد، می‌پرسند. همچنین فرد می‌تواند ارزیابی کاملی از روانپزشکی برای تشخیص اینکه آیا احتمالاً اختلال دوقطبی دارد یا بیماری روانی دیگری دارد، دریافت کند.
تشخیص اختلال دوقطبی در مورد علائم فرد است و تعیین اینکه آیا ممکن است در نتیجه علت دیگری باشد. (مانند تیروئید کم کار یا علائم خلقی ناشی از سو مصرف مواد مخدر یا الکل). شدت بیماری چقدر است؟ چه مدت دوام آورده‌اند؟ چند بار اتفاق می‌افتد؟
واضح‌ترین علائم، علائمی است که شامل افزایش یا پایین آمدن خلق و خو، همراه با تغییر در خواب، انرژی، تفکر و رفتار باشد.
صحبت با دوستان نزدیک و خانواده فرد اغلب می‌تواند به پزشک کمک کند تا اختلال دوقطبی را از اختلال افسردگی اساسی یا سایر اختلالات روانپزشکی که می‌تواند شامل تغییر در خلق و خو، فکر و رفتار باشد، تشخیص دهد.
تشخیص اختلال دو قطبی می‌تواند برای کودکان و نوجوانان پیچیده‌تر باشد. علائم آنها ممکن است همانند بزرگسالان باشد اما ممکن است به دلیل اختلال کم توجهی و بیش فعالی (ADHD) یا حتی فقط رفتار بد اشتباه گرفته شود.
اگر فکر می‌کنید فرزندتان ممکن است به اختلال دو قطبی مبتلا باشد، از پزشک خود بخواهید به یک روانشناس کودک که با اختلال دو قطبی آشناست ارجاع کند.
درمان اختلال دو قطبی
بیماری اختلال دو قطبی قابل درمان است. این یک بیماری طولانی مدت است که نیاز به مراقبت مداوم دارد. افرادی که در طی یک سال چهار دوره یا بیشتر نوسانات روحی دارند، یا دارای مشکلات دارویی یا الکلی نیز هستند، ممکن است اشکال بیماری داشته باشند که درمان آن بسیار دشوارتر است.
دارو
دارو اصلی‌ترین درمان است که معمولاً شامل موارد زیر است
تثبیت کننده‌های خلق و خو: کاربامازپین (تگرتول)، لاموتریژین (لامیکتال)، لیتیوم یا والپروات (دپاکوت)
داروهای ضد روان پریشی: کاریپرازین (Vraylar)، لوراسیدون (Latuda)، اولانزاپین (Zyprexa) و کویتیاپین (Seroquel)
داروهای ضد افسردگی و ضد روان پریشی: ترکیبی از ضد افسردگی و تثبیت کننده خلق و خو
داروهای ضد اضطراب یا داروهای خواب آور: داروهای آرامبخش مانند بنزودیازپین‌ها
یافتن ترکیب مناسب برای درمان بیماری ممکن است مدتی طول بکشد. ممکن است لازم باشد قبل از اینکه پزشک بفهمد چه عواملی بهتر است، چند مورد را امتحان کنید. پس از انجام این کار، مهم است که قبل از قطع یا تغییر هر کاری، روی داروی خود باقی بمانید و با پزشک خود صحبت کنید.
زنانی که باردار یا شیرده هستند باید در مورد داروهایی که مصرف آنها بی‌خطر است با پزشکان خود صحبت کنند.
روان درمانی یا گفتگو درمانی نیز اغلب توصیه می‌شود.
ریتم درمانی بین فردی و اجتماعی (ISPRT): این بر اساس این ایده است که داشتن یک برنامه روزمره برای همه چیز، از خواب تا غذا خوردن، می‌تواند به حفظ روحیه بیمار کمک کند.
رفتار درمانی شناختی (CBT): به بیمار کمک می‌کند تا عادات و اعمال بد را با گزینه‌های مثبت بیشتری جایگزین کنید. همچنین می‌تواند در یادگیری مدیریت استرس و سایر عوامل منفی کمک کند.
آموزش روانی: یادگیری بیشتر و آموزش اعضای خانواده در مورد بیماری اختلال دو قطبی می‌تواند کمک کند در هنگام وقوع اپیزودها.
خانواده درمانی: این یک سیستم پشتیبانی برای کمک به درمان ایجاد می‌کند.
الکتروشوک درمانی (ECT): مقادیر کم برق مغز را شوکه می‌کند و یک تشنج کوچک را ایجاد می‌کند تا به نوعی دوباره راه اندازی شود و تعادل برخی مواد شیمیایی را تغییر دهد. اگرچه هنوز داروها و درمان‌ها موثرتر واقع نشده‌اند، اما آخرین روش درمانی نسبت به روزهای ابتدایی این روش بسیار بهتر کنترل می‌شود و ایمن‌تر، با خطرات و عوارض جانبی کمتر.
طب سوزنی برخی شواهد نشان می‌دهد که این روش درمانی مکمل می‌تواند به افسردگی ناشی از اختلال دو قطبی کمک کند.
مکمل: در حالی که برخی از افراد مکمل‌های ویتامین خاصی را برای کمک به علائم اختلال دو قطبی مصرف می‌کنند، اما استفاده از آنها مشکلات زیادی دارد. به عنوان مثال، مواد تشکیل دهنده آنها تنظیم نشده است. مکمل‌ها می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند و برخی از آنها می‌توانند بر نحوه عملکرد داروهای تجویز شده تأثیر بگذارند. درباره مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید حتما به پزشک خود بگویید.
تغییر سبک زندگی نیز ممکن است کمک کند
- ورزش منظم داشته باشید.
- برای خوردن و خوابیدن طبق برنامه باشید.
- بیاموزید که نوسانات خلقی خود را تشخیص دهید.
- از دوستان یا گروه‌ها پشتیبانی بگیرید.
- یک ژورنال یا نمودار علائم را نگه دارید.
- یاد بگیرید که استرس را کنترل کنید.
- سرگرمی‌ها یا ورزش‌های سالم پیدا کنید.
- الکل مصرف نکنید و از داروهای تفریحی استفاده نکنید.
چشم انداز اختلال دو قطبی
برای بیشتر افراد، یک برنامه درمانی خوب می‌تواند خلق و خوی آنها را تثبیت کند و به کاهش علائم کمک کند. کسانی که مشکل سو مصرف مواد نیز دارند ممکن است به درمان تخصصی‌تری نیاز داشته باشند.
درمان مداوم نسبت به مقابله با مشکلات در هنگام بروز موثرتر است.
هرچه اطلاعات بیشتری درباره شرایط خود داشته باشید، می‌توانید خود را بهتر مدیریت کنید. و گروه‌های پشتیبانی، جایی که می‌توانید با افرادی صحبت کنید که همان چیزها را می‌گذرانند، نیز می‌تواند کمک کند.
اختلال بیماری دو قطبی و خودکشی
برخی از افراد مبتلا به اختلال دو قطبی ممکن است خودکشی کنند.
علائم هشدار دهنده را بیاموزید و به دنبال کمک فوری پزشکی برای آنها باشید
- افسردگی (تغییر در خوردن، خوابیدن، فعالیت‌های روزمره)
- خود را منزوی کنید
- صحبت از خودکشی، ناامیدی یا درماندگی
- بی‌پروا عمل می‌کند
- ریسک کردن بیشتر
- تصادفات بیشتر
- سو مصرف الکل یا سایر مواد مخدر
- تمرکز روی مضامین بیمارگونه و منفی
- صحبت از مرگ و مردن
- بیشتر گریه کنید ، یا از نظر عاطفی کم بیان شوید
- بخشش اموال
برای کسب اطلاعات بیشتر و خرید محصولات و تجهیزات پزشکی و دندان پزشکی می توانید به سایت آرشیدا طب و یا اینستاگرام مجموعه مراجعه فرمایید.
