آشنایی با ساختار دندان
جنس دندان از مواد آلی و معدنی است. توسط پوششی از جنس هیدروکسی آپاتیت که ماده ای تقریبا سفید رنگ است و به آن مینا گفته می شود پوشش داده شده است.
مینا محکم ترین بخش بدن است. اما این بخش نمی تواند در عین استحکامی که دارد خود را ترمیم کند.
به طور میانگین در دهان هر فرد بالغ نزدیک به 32 عدد دندان وجود دارد.
در فرآیند گوارش غذا اولین عضوی که عمل هضم غذا را آغاز می کند دهان و دندان هستند.
اعضا و بخش های مختلف
هر دندان دارای 2 بخش اصلی است
1- تاج
2- ریشه
تاج
این بخش شامل بخش های مینا، عاج، پالپ، و لثه است که نمای ظاهری و قابل رویت است. وظیفه له کردن و زیبایی بخشیدن است
ریشه
بخشی که در درون لثه قرار دارد و وظیفه کنترل و رساندن مواد مختلف غذایی به بخش تاج دندان از طریق رگ های خونی را دارد. بخش های ریشه شامل سمنتوم، رگ های خونی و عصبی است.
انواع رویش دندان
رویش اولیه (Deciduous Teeth)
اولین دندان ها که در سنین کودکی بین 6 ماهگی تا یک سالگی رویده می شوند. در ابتدا به صورت یک برجستگی ساده و سپس مانند گیاه کامل می شوند. در اصطلاح به آن ها دندان های شیری گفته می شود. جفظ سلامت آن ها نیز دارای اهمیت به سزایی است.
البته در موارد نادری دیده شده است که کودکان در زیر این سنین 6 ماهگی و حتی در زمان تولد دارای برجستگی ها رویش اولیه بوده اند.
رویش دائمی(Permanent Teeth)
با آغاز سن 6 سالگی دندان های شیری جای خود را به نوع دائمی می دهند.
متاسفانه به این علت که بسیاری از والدین می اندیشند که در سنین 6 تا 8 سالگی دندان ها جایگزین می شوند بهداشت دهان را در سنین کودکی جدی نمی گیرند.
عدم رعایت موارد بهداشتی حتی در سنین کودکی نیز می تواند خطر ساز باشد.
بر خلاف بزرگسالان که دارای 32 دندان هستند ممکن است کودکان دارای 20 تا 28 عدد از آن ها در فک پایین و بالایی باشند.
انواع دندان
- دندان های پیشین
- دندان های نیش
- دندان های آسیاب
وظیفه پیشین قطع کردن و تکه کردن غذا یا لقمه است آن ها ظاهری بزرگ تر اما کم عمق دارند، تعداد آن ها 2 عدد در هر فک است. بعد از پیشین نوبت به 4 نیش می رسد که در هر فک یک جفت از آن ها وجود دارد. نیش ها وظیفه تکه کردن قطعات گوشتی و پروتینی را بر عهده دارند. بعد از نیش ها، نوبت به آسیاب است که وظیفه جویدن و خورد کردن غذا را بر عهده دارند. متاسفانه به علت قرار گرفتن در انتهای دهان پوسیدگی در آن ها بیشتر و شدیدتر است. به طور کلی دندان آسیاب به دو دسته تقسیم می شوند
1- آسیاب کوچک
2- آسیاب بزرگ
این دسته شامل:
- آسیاب کوچک اول
- آسیاب کوچک دوم
- آسیاب بزرگ اول
- آسیاب بزرگ دوم
- آسیاب بزرگ سوم (عقل) می شود.
نکته
در موارد دیده یا شنیده شده که به اصطلاح دندان نهفته بر می خوریم در واقع به دليل كمبود جا و يا موقعيت دندان نمي تواند از رشد کند. (این موضوع در آسیاب سوم بیشتر نمود پیدا می کند).
نقش دندان در زیبایی
دندان ها با ظاهر خود مانع از فرو رفتگی بخش هایی از صورت مانند لپ و لب می شوند. هم چنین سلامت آن ها در لبخند نقش اساسی دارند.
یکی از نشانه های پیری در هر فردی فرو رفتگی بخش هایی از صورت است. این فرو رفتگی می تواند از جذابیت ظاهری هر فردی بکاهد.
ارتودنسی و فرم دهی
در بسیاری از کودکان، بر اثر تغییر سایز دندان و درشت تر شدن دندان های دائمی نسبت به شیری با مشکل رویش و سر بر هم شدن مواجه هستند. یکی از روش هایی که می تواند مانع از ایجاد آسیب مختلف مانند از بین رفتن مینا، ایجاد پوسیدگی و بد شکل شدن دندان ها شود استفاده از روش ارتودنسی است.
در این روش با شکل دهی فرم چیدمان زیبایی دهان فرد تامین می شود. البته این درمان یک درمان زمانبر است و نزدیک به دو سال زمان نیاز است.
با توجه به زمانبر بودن درمان و نوع پوشش ارتودنسی نیاز است حتما بهداشت دهان در این مدت به خوبی رعایت شود. تا مانع از گسترش بیماری های دهان و یا پوسیدگی شود.
پوسیدگی در دندان
دندان نیز مانند هر عضوی دیگر بر اثر عدم رعایت موارد بهداشتی و درمانی ممکن است دچار آسیب شود.
عدم پیگیری و رفع آسیب یا پوسیدگی در مراحل ابتدایی می تواند خطرناک باشد. پوسیدگی می تواند باعث گسترش، افزایش میزان آسیب و ایجاد بیماری های زمینه ای دیگر را در پی داشته باشد. خطرات ناشی از پوسیدگی و آسیب می تواند از یک مشکل زیبایی یا بوی بد دهان تا ایجاد طپش قلب گسترده باشد.
برای بسیاری از افراد به علت آن که خرابی سطحی دردی را به دنبال ندارد از آن چشم پوشی می کنند.
اما واقعیت چیز دیگری است و بایست این موضوع را به شدت جدی گرفت. میزان خرابی بسته به حجم عفونت ممکن است عمقی باشد و یا در موارد مختلفی این موضوع به سایر دندان هم گسترش یابد.
وقتی عفونت به ریشه برسد ممکن است تازه به درد آغاز شود.
در نفوذ پوسیدگی به ریشه ممکن است حتی استخوان فک هم درگیر شود.
درمان پوسیدگی
بی شک مشکل پوسیدگی ممکن است برای هر شخصی رخ دهد. اما در صورت بروز این مشکل راه حل چیست؟
اگر پوسیدگی در مراحل ابتدایی باشد و فرد بر اساس دستور عمل های تعیینی به صورت متناوب و هر 6 ماه به دندانپزشک مراجعه نماید، به سادگی و توسط لایه برداری و پر کردن با مواد درمانی می توان پوسیدگی را رفع نمود.
اما در موارد بسیاری افراد به صورت دوره ای وضعیت بهداشت دهان خود را کنترل نکرده و پوسیدگی دندان پیشرفت کرده و به ریشه آن رسیده است.
در این زمان درمان چند راه مختلف دارد
اگر تنها به ریشه آسیب رسانده باشد و کانال های دندان را از بین نبرده باشد می بایست با درمان ریشه (اندو) اقدام به رفع خرابی و پوسیدگی شود.
در مواردی ممکن است درمان اندو نیز پاسخگو نبوده و تنها راه باقی مانده حذف یا به اصطلاح “کشیدن” است.
با کشیده شدن دندان ظاهر فرد دچار نقص می شود به خصوص اگر در قسمت جلویی باشد.
یکی از روش هایی که می توان این نقص عضو را کاهش داد کاشت دندان است.
مراحل کاشت
کاشت دندان موفق ترین و مطمئن ترین گزینه جایگزینی آن است که امروز متخصصین بسیاری از این روش استفاده می کنند.
در کاشت هم ریشه و هم قسمت تاج به صورت کامل بازسازی و بازیابی می شود
برای کاشت ابتدا یک پست تیتانیوم زیست سازگار در استخوان فک قرار می گیرد( این پست با گذشت زمان به طور طبیعی با استخوان ادغام می شود).
نقش این پست تیتانیومی به عنوان پایه برای محکمتر شدن است.
پس از آماده سازی پایه نوبت قرار دادن تاج است. تاج دندان های کاشت معمولا از جنس چینی هستند. انتخاب رنگ تاج بسیار اهمیت دارد زیرا باید بگونه ای باشد که مشابه سایر دندان ها فرد باشد تا بتواند زیبایی لبخند خود را حفظ نماید.
نگهداری از این کاشت ها بسیار سخت و نیازمند رعایت شدید موارد بهداشتی است
برای کسب اطلاعات بیشتر و خرید محصولات و تجهیزات پزشکی و دندان پزشکی می توانید به سایت آرشیدا طب و یا اینستاگرام مجموعه مراجعه فرمایید.
